مخاطب در درجه آخر سیاستگذاری هاست حتی برای فیلمساز این بی احترامی سیستماتیک به مخاطب است
به گزارش کنکور هنر، آخرین نوبت از سلسله نشست های «سینما رو به آینده» شب گذشته ۲۰ تیر با حضور سعید رجبی فروتن، بهروز افخمی، سید ضیا هاشمی، سجاد نوروزی، به میزبانی امیر قادری و به همت سازمان سینمایی سوره در پردیس سینمایی آزادی برگزار گردید.
به گزارش خبرگزاری کنکور هنر از روابط عمومی برنامه، امیر قادری در شروع این نشست بیان نمود: معمولاً چیزی که مدیریت سینما را در چنین مقاطعی تهدید می کند، اینست که چندنفر سهم خواستار اطراف وزیر سینمایی را می گیرند و سینمای ایران را برای چهار سال مصادره می کنند. من می خواهم بحث را از اینجا با آقای رجبی فروتن شروع کنم که شما چه تهدیدها و فرصت هایی پیش روی سینمای ایران می بینید؟
سعید رجبی فروتن اظهار داشت: من وقتی خبرهای این دوره را دنبال می کردم، تصورم این بود که نشست های شما تاریخ شفاهی است. ما شبیه به این جلسات را در برنامه های تلویزیونی و رادیویی یا نشست های مطبوعاتی و رسانه ای داشته ایم. این سلسله نشست ها را دوست دارم و می دانم که این کار چقدر از شما انرژی می گیرد اما دوست دارم طراحان این برنامه به شکلی طراحی نمایند که به وسطه این صحبت ها همه از نقطه الف به ب رهنمون شویم؛ یعنی احساس نماییم شما پیش فرض هایی در ذهنتان دارید و با صحبت های ما با اطلاعات جدیدی مواجه می شوید که شاید شما را به یافته های جدیدی برساند. اگر جلسه این گونه باشد کار خیلی متفاوتی از جلسات مشابه رقم خورده است.
امیر قادری اظهار داشت: ما در این جلسات تلاش کرده ایم، افراد مختلفی حضور داشته باشند. بعضی از این اصطکاک هایی که در جلسات ایجاد شده، سر این قضیه بوده است که ما تلاش کرده ایم از یک زاویه سینمای ایران را بررسی نکنیم. نقطه الف تا ب که شما می فرمایید، به سبب میهمان محور بودن برنامه و دغدغه های مختلف این افراد قابل اجرا نیست. اینجا کلاس درس نیست و نمی شود افراد را راضی کرد که در یک حوزه صحبت کنند.
مسئولیت شبکه خانگی، با یک اراده سیاسی به تلویزیون رسید
رجبی فروتن در ادامه تصریح کرد: بنده در عمر خدمتی خودم به صورت متمرکز در سازمان امور سینمایی بوده ام. در این زمان نه با جریانی آمده ام و نه با جریانی کنار رفته ام. از پایین ترین پست ها و سلسله مراتب های سازمانی کار خودم را آغاز کردم و در سیزده ماه پایانی خدمتم معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی بودم. به رغم این که می توانستم چهار سال بیشتر کار را ادامه دهم، تقاضای بازنشستگی داوطلبانه را کردم.
وی ادامه داد: من در این نشست به جنبه هایی اشاره می کنم که مبتنی بر تجربیاتی است که با گوشت و پوست خودم احساس کردم. من با دولت های مختلف و با گرایش های سیاسی متفاوت در جایگاه مدیر و کارشناس حضور داشته ام. تمرکز من بیشتر روی حوزه نمایش خانگی بود تا این که بر مبنای یک اراده سیاسی و با نیروی سیاسی این مسئولیت از روی وزارت ارشاد برداشته شد و به سمت سازمان صداوسیما و سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر رفت. من در سالهای خدمتم سه دوره در نمایش خانگی بودم؛ این که نمایش خانگی به نسبت سالهای اولش شکل و شمایل متفاوتی گرفت، بر عهده من و جمعی که به اتفاق کار می کردیم، بود. اوج این مسئله آنجایی بود که آثار شبکه خانگی در تمامی سوپرمارکت ها و کیوسک ها توزیع شدند که قصه خاص خودش را دارد.
فروتن بیان نمود: من دوست دارم به کارهایی اشاره کنم که روی زمین مانده یا اگر انجام شده، به درستی اجرا نشده و بهتر است در این دوره باتوجه به انتظارات و امیدهایی که آقای پزشکیان آفریده اند، ما در واقع راه های ناپیموده گذشته را طی نماییم و به بی راهه نرویم.
رابطه دولت با صنوف سینمایی باید نظام مند شود
وی افزود: یکی از کارهایی که در این دولت تکلیفش باید مشخص شود، رابطه و تعامل دولت، سازمان سینمایی و صنوف است. منظورم از صنوف جنبه اصناف سینمایی، خانه سینما و تشکل های چهارگانه تهیه کنندگان است. به نظرم این تعامل و رابطه باید نظام مند شود و به این شکل نباشد که اگر از کسی خوشمان آمد، سرکار بیاید. بنظر می رسد در این سال ها رابطه دولت و روسای سازمان سینمایی با صنوف خانه سینما شناور بوده و فراز و نشیب داشته است. نظام مند کردن این مورد سبب می شود که جنبه های عاطفی و رفاقت کنار رفته و همینطور دولت و صنف بدانند که چه وظایفی در برابر هم دارند.
این مدیر سابق سینمایی اظهار داشت: به تازگی آیین نامه جدیدی برای شورای صنفی نمایش منتشر گردید که فورا واکنش تشکل های چهارگانه را به دنبال داشت.
سیدضیا هاشمی اشاره کرد: خیر. هر چهار تشکل نیست. سه تشکل تهیه کنندگی عضو خانه سینماست و یکی کارگردان هاست.
فروتن در ادامه تصریح کرد: به هر حال واکنش نسبت به برخی مواد و مفاد این آئین نامه داشتند که این نشان میدهد گویا در پیش نویس اولیه جلسات این افراد مورد دعوت قرار نگرفته اند.
سجاد نوروزی در رابطه با این مسئله بیان نمود: نکته جالب این آئین نامه جایی است که برای شورای صنوف ارسال شد و نمایندگان صنوف آنرا تایید کردند و وقتی این وارد صنف ها شده است، بعضی از آنها گفته اند که ما نظر نمایندگان خودمان را قبول نداریم!
در ادامه، فروتن اظهار داشت: این مورد به فرهنگ کار صنفی در کشور برمی گردد. بنظر می رسد نمایندگانی که در جلسات دولتی و تصمیم سازی شرکت می کنند، قدرت و مهارت اقناع کردن اعضای خودشان را ندارند یا احیانا در جایگاهی نشسته اند که نمی توانند نسبت به اعضا اطمینان لازم را خلق کنند. این کار سوءتفاهماتی را به دنبال دارد و در صحن افکار عمومی هم اینطور نشان داده می شود که فلان صنف با مصوبه دولت مخالفت می کند. به نظرم این روابط با نگاه صدمه شناسانه باید حل شود. یکی از پیشنهادات من اینست که تهیه پیش نویس اولیه به خود صنوف واگذار شود و هرگاه احساس کردند این نظرات از آب وگل درآمده، مبحث را با دولت مطرح کنند و بعد در نشست ها و در صحنی که افکار مختلف حضور دارند، کار را نهایی کنند.
امیر قادری بیان نمود: اگر بخواهیم برای صحبت های شما سرفصل بگذاریم، یکی از نخستین نکات شما اینست که رابطه صنف و دولت اصلاح گردد و به شکل درست دربیاید. شما فکر می کنید بهترین دوره رابطه صنف و دولت در این سال ها کدام بود؟
دوره مدیریت سیف اله داد در سینما، آرمانی بود
فروتن اظهار داشت: یکی از دوره های آرمانی ما، دوره مرحوم سیف الله داد بود که جلسات شان حالت پارلمان طور داشت.
امیر قادری بیان نمود: بنا به درستی آن دوره، چاره شما برای امروز چیست؟
فروتن بیان نمود: در همان دوره ای که اشاره کردم، ظرفیت کافی را در بسیاری از بچه ها نمی دیدیم چونکه از بچگی به ما مهارت گفتگو را یاد نداده اند. ما تا آن زمان که آداب گفتگو را یاد نگیریم و ظرفیت خودمان را بالا نبریم، این اشکالات شکل می گیرد. من اغلب اوقات در عمق نگاه آقای سیف الله داد، اذیت شدن هایش را می دیدم ولی خودش را کنترل می کرد. سعه صدر در جلسات کم بود، حرمت رعایت نمی شد و برخی منافع شخصی خودشان را بر مبحث جلسه ارجح می دانستند. در آن دوره برخلاف زحمات ایشان پروژه شان ناتمام ماند.
سجاد نوروزی اظهار داشت: همان نکاتی که آقای رجبی فروتن در رابطه با ناراحتی مرحوم سیف الله داد فرمودند که در ارتباط با سال ۱۳۷۶ است، این رفتارها در جلسات امروز سینما هنوز جاری و ساری است.
فشار رانت خواستار به سیف اله داد
در ادامه نشست، سیدضیا هاشمی بیان نمود: آقای فروتن اشاره خوبی کردند که در دوران مرحوم داد مجلسی به وجود آمد که ۶۰ نفر با نظرات مختلف در آنجا حضور داشتند. کمیسیون های مختلفی از اهالی فرهنگ و سینما تشکیل دادند. همینطور اختلافات آن دوره جزئی و در بین تهیه کنندگان بود که آقای داد آنرا حل کرده بود و اتحادیه تهیه کنندگان درست شد. دوستانی که آنجا درخواست هایی برای رانت داشتند، خیلی به آقای داد فشار می آوردند. به شکلی که آقای داد از معاونت بیرون آمد.
این تهیه کننده سینما افزود: ما در سال ۱۳۸۲ تشکیلاتی به نام «سینما گستر» به وجود آوردیم که ۲۲ نفر از بزرگان سینما و صنف عضو آن بودند. ما پیشنهاد دادیم که برخی از افراد به این جمع اضافه شوند؛ اما آقای داد اجازه ندادند چون این افراد به ایشان بسیار فشار آورده بودند و بیماری آقای داد را تشدید کردند، وگرنه آن بیماری قابل کنترل بود.
هاشمی اشاره کرد: هنوز رئیس جمهور منتخب دوره چهاردهم مستقر نشده؛ یک سری عکس بیرون می آید که معلوم است عده ای زنبیل شان را آماده کرده اند. ما بشدت نگرانیم چون همین سوابق سبب شده است که بی قانونی رخ دهد. مثلاً در همین انتخابات خانه سینما، تخلفات شدیدی به وجود آمد. ما این ها را گزارش کردیم. انتخابات به شکل بسیار غیرقانونی انجام شد و گروهی بعنوان تهیه کنندگان عضو خانه سینما شدند. همین سبب شد که ما اعلام نماییم، نمی خواهیم در خانه سینما باشیم. حتی در زمان آقای داد هم ما معتقد بودیم که تهیه کننده بعنوان کارفرما نیاز نیست عضو خانه سینما باشد؛ تهیه کننده باید همراه باشد و کمک نماید اما نباید جزو قانون گذاران باشد.
قادری بیان نمود: از این نظر می گویید که خانه سینما درحال تبدیل شدن به خانه تهیه کنندگان است؟
هاشمی اضافه کرد: این یک مورد است. مشکل دیگر اینست که اعضای سینما باید حقوقشان را از ما بگیرند، ما هم حقوقمان را از آنها بگیریم. این مورد هم اکنون وجود ندارد و بخش عمده این اختلافات هم در ارتباط با همین شکل های مغایر با قانون است و همچنین عدم اطلاعات حقوقی وزارت ارشاد هم سبب می شود که از این مورد بگذرند. البته شایان ذکر است که هنوز خانه سینما تاییدیه وزارت ارشاد را ندارد و فقط ثبت شرکتی شده که بتوانند حقوق ها را تأمین کنند.
این تهیه کننده افزود: آقای مخبر به تازگی از یک تخلف بزرگی صحبت کردند که عده ای سینمای فرهنگی را در وزارت کار برده اند، در حالیکه این اتفاقات هیچ تناسبی باهم ندارند. وزارت کار به این معناست که کارگران باید در یک جایی حقوق بگیرند و بیمه باشند، کدام سینماگر است که از یک کارفرما حقوق می گیرد؟ مگر این که دولتی باشد. ازاین رو اصل این مورد تخلف است و مسؤلان هم پیگیرش نیستند.
امیر قادری اشاره کرد: این کار اختلافات را بیشتر کرده است؟
هاشمی اظهار داشت: دقیقاً. یکی از اختلافات اینست که خانه سینما را مجبور کردند از وزارت کار مجوز بگیرد و آنرا در وزارت ارشاد ثبت کند. مگر می شود مجمع عمومی وزارت کار را در مجمع عمومی وزارت ارشاد برگزار کرد؟ این تخلف عجیبی است که کسی هم در رابطه با اش پاسخگو نیست.
قادری عنوان کرد: این مورد سبب تقابل بین وزارت ارشاد و خانه سینما می شود.
هاشمی اشاره کرد: این مورد سبب تقابل شده است و در دوره قبل هم بود.
سجاد نوروزی بیان نمود: مجوز جدید در رابطه با چیست؟
هاشمی توضیح داد: دستورالعملی که در شورای انقلاب فرهنگی مصوب شد و برای امضای ریاست جمهوری هم رفت که آقای رئیسی شهید شدند. این دستورالعمل ماند و همین نامه هم در رابطه با آن اعلام گردید. حتما دوستان آنرا مطالعه کنند. اشاره کلی اش اینست که وزارت ارشاد موظف است که صنوف سینمایی را فقط در وزارت ارشاد ثبت کند نه جای دیگر؛ روی این مورد تاکید گردیده است. وزارت خانه های دیگر، صمت و... هیچ ربطی به فرهنگ ندارد. آنها می توانند در جاهای دیگر خودشان را ثبت کنند اما نمی توانند ثبت شان در آنجا را در وزارت ارشاد ثبت کنند.
وی افزود: کاری که در خانه سینما اتفاق افتاد، تخلف آشکار بود. به سبب این که آگاهی درستی در وزارت کار نسبت به فرهنگ وجود نداشت برای همین به سادگی مجمع ها را تشکیل دادند. وزارت کار اصلا در جریان نیست که مجمع اصلی نمی توانست تشکیل گردد چون که ۳۲ صنف در وزارت کار نمی توانند یک صنف واحد را تشکیل دهند. در وزارت کار هر ۵ صنف یک شکل می توانند یک مجموعه تشکیل دهند؛ ما تنها یک مورد تهیه کنندگان با این خصوصیت داریم که شکل و اساسش ایراد دارد. این بخشنامه بزودی اتفاق خواهد افتاد و همه صنوف باید به وزارت ارشاد بروند و آنجا خودشان را ثبت کنند.
قادری بیان نمود: شما این مورد را مثبت می دانید؟
هاشمی اشاره کرد: بشدت. شما هیچگاه نمی توانید از وزارت کار مجوز فیلمسازی بگیرید. حتی اگر از آنجا مجوز بگیرید، باز برای تولید فیلم باید مجوزش را از وزارت ارشاد بگیرید.
در ادامه، فروتن اظهار داشت: متاسفانه در آن سمت هم حرکت هایی انجام شده که سبب تضعیف صنف می شود. در قانون برنامه هفتم توسعه که در سال قبل ابلاغ شد؛ به شکل غیرمترقبه ای رسیدگی به تخلفات صنفی اهالی سینما به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سپرده شده است. این امر، امر بسیار بدی است و من خوشبختانه دیدم که خانه سینما واکنش نشان داده است. به نظرم تمام این اعتراضات و انتقادات به این مفاد قانونی مورد توجه قرار نگرفت.
وی اشاره کرد: به باعث اساس نامه خانه سینما، یک شورای داوری در خانه سینما تشکیل شده بود که اگر افراد حین انجام کاری نسبت به ایفای تعهداتشان قصور بورزند و زیانی پدید آورند، به این دسته از شکایات رسیدگی شود و دیگر کار به مجمع قضایی منتقل نشود. من نمی دانم چه شد که دولت به جای ایفای نقش پدرانه و حمایت هایش، در مداخله های صنفی دخالت می کند و حالا ناگریز شده است که از یک طرح حمایت کند. به نظرم این اصلا پیامد خوبی برای حاکمیتی ندارد که سرلوحه اش اینست که کار مردم را به دست مردم بسپارد.
در قسمت دیگری از نشست، سجاد نوروزی مطرح کرد: ما در معرض دو انتخاب هستیم؛ یا توسعه یافتگی یا ادامه وضعیت موجود. اگر توسعه و سینمای حرفه ای را انتخاب کردیم که به لحاظ فرمی و سازوکار با اقتضائات بین المللی سازگار بودند، پرسش های ما متفاوت می شود. اما اگر وضعیت توسعه نایافته فعلی را می پسندیم باید بگوییم که بخش مهمی متنعم هستند و سود می برند. ما اگر قرار باشد به سمت توسعه یافتگی و حرفه ای شدن پیش برویم، منبع ارتزاق بسیاری قطع می شود. در این شرایط حرفه ای ما باید خودمان بپرسیم شورای صنفی و آیین نامه اکران در حالت حرفه ای یعنی چه؟ با فرض این که ما دولت نامحدودی داریم و ممیزی باز با پرسش های کلیدی و چرایی های کلیدی مواجهیم. اساسا تعبیه و پردازش یک سری نهادها که حتی امکان دارد نقاب صنفی داشته باشد، محل پرسش است. هم اکنون ما حدود ۷۰۰ سالن داریم و جالب است بدانید که کشوری مانند ترکیه با ۴۵۰۰ سالن شورای صنفی ندارد.
امیر قادری بیان نمود: آیا ما خودمان را باید برای تصمیمات بزرگ آماده نماییم یا همین وضع فعلی را ادامه دهیم؟
نوروزی اشاره کرد: هم ما و هم صنوفمان باید در رابطه با این مورد تصمیم بگیرند. آقای فروتن به نکته کلیدی اشاره کردند؛ ما آزاداندیش تر و حرفه ای تر از مرحوم سیف الله داد که نداریم؛ پس چرا ایشان انقدر سختی را متحمل شد؟ شما اگر وضعیت صنوف را به صورت حرفه ای مطالعه کرده باشید، متوجه خواهید شد که وضعیت بسامانی به لحاظ رفتار صنفی ندارد؛ حداقل تجربه من این را نشان میدهد.
پروانه ساخت را به کمپانی های شناسنامه دار بدهید
امیر قادری اظهار داشت: آقای نوروزی اگر شما به جای رئیس سینمایی باشید، در رابطه با شورای صنفی چه تصمیمی می گیرید؟
نوروزی اظهار داشت: من می گویم حتی میتوان پروانه ساخت را حفظ کرد و به کمپانی شناسنامه دار مجوز داد. در این حالت تکلیف پخش و اکران هم مشخص می شود. اساسا مطابق قانون اساسی مگر می توانیم بگوییم چگونه بخر؟ چگونه بفروش؟ کی بخر؟ به چه کسی بفروش؟
امیر قادری اظهار داشت: مگر در صنوف دیگر چنین چیزی وجود دارد؟
نوروزی بیان نمود: ما صنفی به نام صنف کارگردان_تهیه کننده داریم، شما امکان ندارد در جایی دیگر چنین چیزی پیدا کنید. دولت واقعا باید به این ها بپردازد و سازوکار رفتار بخش خصوصی را منطبق با قواعد حرفه ای تنظیم کند. ما در دنیا قواعد حرفه ای داریم که یک کف از استاندارد را دارد پس نباید چرخ را از اول اختراع نماییم.
سیدضیا هاشمی در واکنش به صحبت های سجاد نوروزی اظهار داشت: البته روحیه ایرانیان با کمپانی نمی سازد، ما فردی عمل می نماییم. پس از انقلاب هم وضعیت بدتر شده است و پس از انقلاب کمپانی ها به شکل دولتی و فاجعه بار اداره می گردند. همه آنها به سمتی رفته اند که بودجه آنچنانی بگیرند و هیچ کاری برای مردم نکنند. من اعتقاد دارم که فیلمسازی به صورت چریکی است. ما افراد فیلمساز داریم نه کمپانی فیلمساز.
امیر قادری بیان نمود: من فکر می کنم از عهده کمپانی برمی آییم.
هاشمی عنوان کرد: روحیه ما اجازه نمی دهد؛ ما در کمپانی به اختلاف می خوریم.
امیر قادری بیان نمود: ما می توانیم کمپانی را تک نفره پیش ببریم.
هاشمی بیان نمود: این همان سینمای چریکی است که من می گویم. حتی نظام نمی خواهد چنین چیزی شکل بگیرد چون که مسئولیتش زیر سوال می رود. همانطور که آقای فروتن گفت در قانون هفتم توسعه اگر خبطی توسط سینماگر شکل بگیرد، وزارت ارشاد دادگاه شده و می تواند فرد را تنبیه کند؛ این مغایر با قانون است. برای همین معتقدم امکان اجرایی شدن این قانون وجود نخواهد داشت.
امیر قادری تصریح کرد: به هر حال در نمونه های این جلسه مدل کمپانی اجرایی تر از سایر موارد است. آقای فروتن اگر با ریاست سازمان سینمایی این دوره ملاقات کنید، چه پیشنهاداتی ارائه می کنید؟
سیاست ترکیه: هیچ کودکی نباشد که سینما نرفته است!
سعید رجبی فروتن اشاره کرد: من شب گذشته کتاب «حکمرانی و سیاستگذاری در سینمای ترکیه» را تورق کردم و به نکات تکان دهنده ای برخوردم که حیف است اینجا بازگو نکنم. بدین سبب که ترکیه بغل گوش ماست و ما خیلی از منابع غنی خدادادی داریم که ترکیه ندارد و اقتصادش بیشتر بر اساس توریسم پیش می رود. ترکیه در صدر مأموریت ها، وظایف و اداره کل سینمای خودشان را با این عبارت اطمینان از گسترش توزیع فیلم در سرتاسر کشور، شروع می کند. آنها این شعار «کودکی نباشد که به سینما نرفته است» را سرلوحه کار خودشان قرار داده اند. آنها برای آن دسته از کمپانی و شرکت هایی که می خواهند در ترکیه کار کنند، بسته حمایتی تعریف کرده بودند. در ترکیه دخالت دولت حداقلی است و این صنف است که کار را پیش می برد.
وی افزود: در این کتاب ذکر شده که آنها از یک کمپانی مانند بنیاد فارابی ما، وام می گیرند و اگر فیلم در اکران شکست بخورد و قادر به باز پرداخت وام نباشند، تا آن زمان که وام را تسویه کنند، نمی توانند فیلم بعدی شان را بسازند. نکته کلیدی در مأموریت و وظایف سازمانی شان اینست که از اقتدار جایگاه سینمای ترکیه در مقیاس جهانی حمایت می کنند؛ یعنی آنقدر اعتماد به نفس شان را بالا برده اند که در حد سینمای جهانی حرفی برای گفتن داشته باشند. من هرچقدر به حافظه ام رجوع می کنم، می بینم که در سیاست های سازمان سینمایی هیچ وقت به این اشاره نشد که سینمای ایران می تواند ذره ای از اقتصاد جهان سینما بهره مند شود؛ به قول معروف از آب خرد، ماهی خرد خیزد. ای بسا که خیلی از درگیری های صنف با صنف و صنف با دولت به سبب دنیای بسته ماست.
فروتن اشاره کرد: یکی از جامعه هدف های سینمای ترکیه فروش بلیت در کشورهایی است که تُرک ها در آن جمعیت بالایی دارند. کدام یک از تهیه کنندگان و مدیران سینمایی ما، فارسی زبانان ایرانی و غیرایرانی سرتاسر دنیا را هدف خود قرار داده اند؟
سجاد نوروزی در ادامه این بحث اظهار داشت: ترکیه خواننده معروفی به نام ماهسون دارد که خوانندگی را کنار گذاشت و فیلمساز شد. زمانیکه به خوانندگی بازگشت، فیلمش هم اکران شد. این اتفاق با دوره کرونا مصادف شد و سالن ها هم در ترکیه تعطیل بود. او اکران فیلم را به زمان مناسب تری موکول کرد و در مصاحبه ای عنوان نمود که اگر من فیلمم را در پلت فرم های آنلاین اکران می کردم، پول خیلی خوبی به من می دادند؛ ولی ما اهالی سینما باید هوای سالن ها را داشته باشیم، جای فیلم سینمایی روی پرده سینماست نه پلت فرم.
وی افزود: به این توسعه یافتگی نگاه می گویند. حالا ما اینجا چه نبردهای خونین و کشنده ای داریم که کدام فیلمها در عید اکران شود. متاسفانه باید بگویم که صنف کله پزها و کبابی ها قواعدشان شفاف تر از سینما است. آنجا مرجع خرید و نحوه فروش مشخص و قاعده مندتر است. ما از ابتدا فرهنگ را صنعت تعریف نکردیم. از طرف دیگر همه ما سینما را مثل یک امر معنوی نگاه می نماییم با رفتارهای ضد معنوی.
بی احترامی سیستماتیک سینمای ایران به مخاطب!
نوروزی با اشاره به این که در سینمای ایران همه چیز مهم می باشد جز مخاطب، عنوان کرد: مخاطب در درجه آخر سیاستگذاری هاست؛ حتی برای فیلمساز چون به آخرین چیزی که فکر می کند مخاطب است. این بی احترامی سیستماتیک به مخاطب است که از سالی ۱۸۰ میلیون قطعه بلیت به ۱۶ میلیون رسیده است. با رشد توسعه وی او دی ها و... مثلاً مخاطب سینما بطور قطع یک سیر نزولی در دنیا داشته است ولی نزولش اندازه نزول سینمای ایران نیست. چرا؟ چون بی احترامی و هیچ انگاری سیستماتیک به مخاطب است.
در ادامه نشست، سعید رجبی فروتن بیان نمود: تجربه صنفی ما در کشورمان باپشتوانه و قوی است. بنظر می رسد در بحث خانه سینما بعنوان جامعه اصناف سینمایی کشور به رغم این که پاره ای از رفتارهای آنها می تواند قابل انتقاد باشد، ولی باید درک نماییم. بالاخره خانه سینما بعنوان جامعه اصناف سینمایی کشور باید در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها نقش داشته باشد و اگر پاره ای افراد منتصب در پاره ای از بزنگاه های سیاسی و اجتماعی اظهارنظر می کنند، دال بر این نشود که کل نهاد تضعیف شود. به این صورت هم نباشد که ما آنقدر تندروی نماییم که وقتی توقع داریم در بعضی بزنگاه ها مانند انتخابات و حوادث و رخدادهای شبیه به این از آنها یک تحرکی دیده شود، احساس کنند که جای واکنش قبلی هنوز التیام پیدا نکرده و درد می کند. مقداری این بده و بستان باید شکل پدرانه و طبیبانه به خود بگیرد و خانه سینما و صنوف را هیچگاه از مدار تصمیم گیری ها دور نکنیم.
امیر قادری بیان نمود: شما خانه سینمای فعلی را نماینده تمام صنوف سینمای ایران می دانید؟
رجبی فروتن اظهار داشت: نه. در کنار خانه سینما، نهادها و تشکیلات صنفی موازی تشکیل شده است. فکر می کنم غیر از انجمن بازیگران در خانه سینما یکی دو صنف دیگر در بیرون تشکیل شده که گامی ست در جهت تضعیف آن انجمن. چرا آن خانه سینما نتواسته است مقتدر عمل کند، باید جواب بدهد اما من بعنوان یک شهروند و فعال هنری نمی توانم منکر این باشم که اراده ها و سیاست هایی هم بوده است که خانه سینما تضعیف شود و نتواند آنطور که شایسته است، خودش را تقویت کند. بنا بر این است که مدیریت خانه سینما در ۱۲ سال قبل لایحه ای را تحت عنوان سازمان نظام صنفی سینما تنظیم می کند که این باید درست پرزنت و بروز شود. این باید گونه ای باشد که ذهن همه را به خود مشغول کند. به نظرم با شرایطی که جامعه و اجتماع ما دارد و با اختیارات وسیعی که دولت برای خودش تعریف کرده، بسیار آرمانی و دست نیافتنی است تعریفی که دوستان ارائه کردند.
تصمیم گیری ۳۲ نفر برای ۶ هزار نفر!
هاشمی اظهار داشت: خانه سینما یک جمع ۶ هزار نفره است و ۳۲ نفر برای آن تصمیم می گیرند. در واقع حلقه محدودی آنرا اداره می کنند و زیر بار هیچ تدبیری هم نمی روند. یعنی اساسنامه را اصلاح نمی کنند و آنقدر بحث و گفتگو می کنند که مدیران خسته می شوند و کنار می آیند. عرض من اینست که چرا باید ۳۲ نفر برای کل سینمای ایران تصمیم بگیرند؟
رجبی فروتن اظهار داشت: کسی این صحبت ها را می کند که در دوره ای مدیرعامل خانه سینما با همین اساسنامه بوده است.
هاشمی پاسخ داد: آن زمان این اساسنامه نبود. اساسنامه ای بود که پس از خروج من تغییرات جدی پیدا کرد. عرض من اینست برخی بهانه می گرفتند که پنج شش هزار نفر را نمی شود در یک جا جمع کرد. راست هم می گفتند. مگه می شود انتخابات ریاست جمهوری و مجلس یک جا برگزار کرد؟ هم اکنون شکلی که پیدا کرده، سیستم است. همین هم اکنون ما انتخابات خودمان را بعنوان جامعه صنفی که حدود ۳۸۰ نفر هستیم، آنلاین انجام دادیم.
رجبی فروتن اظهار داشت: یعنی مجمع به صورت غیرحضوری اجرا شود.
هاشمی اظهار داشت: بله. قانونی هم است. البته جایی هم در نظر گرفتیم که اگر کسی امکان حضور در انتخابات به صورت آنلاین نداشت، به آنجا بیاید و رای بدهد. برای شش هزار نفر تطمیع کردن و گروگان گرفتن کار بسیار سختی است.
رجبی فروتن مطرح کرد: همانطور که در اسکار نمی تواند اتفاق بیفتد.
هاشمی اظهار داشت: بله دقیقاً. پس ازاین رو خانه سینما که خود مشکل ندارد و حضورش به نظرم بسیار مهم و اساسی است و برای سینمای ایران می تواند تصمیم بگیرد ولی آیا شما از خانه سینما غیر از موضوعات فردی و شخصی که خواستند یک جاهایی حضور پیدا کنند، کار جدی دیده اید؟ خانه سینما بعنوان جامعه اصناف سینمایی از این گروگانگیری باید نجات پیدا کند.
روایت افخمی از منتفی شدن قانون کتاب و سینما در مجلس
در ادامه این نشست، بهروز افخمی در رابطه با مباحث مطرح شده پیرامون صنوف اظهار داشت: در واقع بحث های در ارتباط با صنف و سازمان و بخش خصوصی و صنفی با دولت من زیاد وارد نیستم یعنی آخرین کارهایی که در رابطه با این مورد انجام دادم، در ارتباط با همان مجلس ششم بود که هم اکنون بیست سال از آن گذشته است. ولی به یاد دارم که آن موقع ما در مقابل قانون سینما و کتاب خیلی مقاومت کردیم که آقای مهاجرانی احیانا با نیت خوب خواست قانون کتاب را تصویب کند. قانون کتاب زودتر آمد و من مقداری ناشران آن موقع را تحریک کردم که این کار را نکنید و نگذارید مجلس برای شما تصمیم بگیرد.
قادری مطرح کرد: منظور شما قانون سانسور و قوانینی از این دست است؟
بهروز افخمی پاسخ داد: آقای مهاجرانی گفت قانون کتاب را می خواهد به مجلس بیاورد و ما مصاحبه کردیم و گفتیم که نمی گذاریم به صحن برسد و در همان کمیسیون فرهنگی آنرا متوقف می نماییم. برای قانون سینما هم تکلیف مشخص شد و گفتند اول باید سر قانون کتاب بجنگیم.
سعید رجبی فروتن اظهار داشت: احیانا برای نظارت پسین این قانون را داده بوده است.
بهروز افخمی افزود: به نظر من این چیزی جز به ضرر ناشران و نویسندگان و کل فضای نشر و کتاب نبود. یک سری از ناشران به کمیسیون فرهنگی آمدند و گفتند که ما خودمان یک پیش نویس قانون کتاب نوشته ایم که اگر مقرر است دولت قانون کتاب تنظیم و پیش نویس کند، ما خودمان این را نوشتیم که بدانید نظر ما چیست. در همان جلسه که نیم ساعت هم بیشتر طول نکشید و خوشبختانه هیچ کدام از اعضای کمیسیون فرهنگی آن موقع نبودند و من تنها بودم گفتم نامه تان را بردارید و بروید. به جهت اینکه این قانون و هر قانون دیگری که وقتی به کمیسیون فرهنگی برسد، همه اعضای کمیسیون فرهنگی حق دارند آنرا کم و زیاد کنند.
وی افزود: به آنها گفتم این نظام قانونگذاری در مجلس جز این که به شما آسیب بزند کار دیگری نمی تواند بکند. بعد وحشت کردند و پیش نویس را بردند. از آنجا به بعد فکر می کردم کلیات همیشه معلوم است. همیشه به سبب این که دست اندرکاران فرهنگ از دولت انتظار دارند که کمک هایی بگیرند، مدام با دولت کلنجار می روند در حالیکه کسی که اطمینان داشته باشد می تواند کتابی بنویسد تا مردم بخوانند و فیلمی بسازد که مردم ببینند، باید به دولت بگوید مرا به خیر تو امید نیست شر مرسان و بعد مطابق همان اصول اولیه که در قانون اساسی هم به رسمیت شناخته شده است، بگویند که به ما نزدیک نشوید تا کار خودمان را بکنیم وگرنه از شما شکایت می نماییم. من همیشه می گویم که فیلمسازان و نویسندگان ایرانی از حقوق خود آگاه نیستند و برای بسیاری از این کارها که دولت و دولت ها کردند، می توانند به قوه قضاییه شکایت کنند و قوه قضاییه هم موظف است که رسیدگی کند.
سعید رجبی فروتن اظهار داشت: ولی رسیدگی نمی شود.
تهیه کننده ای که حکم جلب انوار را گرفت!
بهروز افخمی توضیح داد: من یادم است هاشم سبوکی بعنوان تهیه کننده فیلم «سرب» را با ۲۵ میلیون تومان ساخت، آن هم زمانیکه می شد با ۵ میلیون تومان فیلم ساخت. آقای فخرالدین انوار که آن زمان مدیر شبکه اول بود، فکر کرده بود که این حق دولت می باشد و پخش تیزر این فیلم را از تلویزیون ممنوع کرد. در این مورد ویژه هاشم سبوکی، چون برای فیلمش بسیار هزینه کرده بود، دل را به دریا زد و در دادگستری شکایت نمود به این عنوان که جلوی کار و کاسبی ما را گرفته اند. حکم جلب آقای انوار را از دادگستری گرفت! هیچ کس فکر نمی کرد که مدیر شبکه را بخواهند ببرند دادگستری. بعد با هم به نتیجه رسیدند و تا مدت ها هم پخش تیزر ممنوع نشد.
وی افزود: ناگفته نماند که ما همیشه در برنامه «هفت» هم گفتیم که دوستان بیایند و در رابطه با این مسایل صحبت کنند چونکه امکان دارد خلاف هم بگویم ولی بیایند و درستش را بگویند. بهرحال منظورم اینست که باید از قانون خبر داشت و ذکر این نکته خالی از لطف نیست بعضی از قوانینی که در مجلس نوشته و تصویب هم می شود، مغایر با قانون اساسی است و اصلا وجاهت قانونی ندارد.
رجبی فروتن اظهار داشت: گاهی مرکز پژوهشها این اخطار را می داد.
افخمی اظهار داشت: مرکز پژوهشها دقیق است و اتفاقا بهترین پیشبینی هم در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری همین مرکز انجام داده بود. بحث اصلی اینست که ما اگر که از حقوق قانونی خود خبردار باشیم، می دانیم که دولت اصولا حق ندارد قانون زیادی بنویسد. قانون زیاد و جدید نوشتن و تغییر دادن آن اصولا کار کارشناسی می طلبد. حتی قبل از انقلاب کسانی که قوانین را نوشتند، حقوقدان های بزرگی بودند که علاوه بر اجتهاد بالا همه موارد را در نظر گرفتند. مثلاً قانون ازدواج و طلاق ایران را به هیچ شکل نمی توان تغییر داد. خنده دار است که نمایندگان جدید فکر می کنند باید یک تعدادی قانون جدید بنویسند. در صورتی که این قوانین جدید با قوانین قبلی در تعارض و بسیاری هم ننوشته باطل است.
وی در رابطه با پروانه ساخت اشاره کرد: من همیشه گفتم که مشکل از کسانی است که عادت کرده اند که به شکلی از دولت پول و رانت بگیرند و وقتی صحبت از حذف پروانه ساخت می شود، عده ای می گویند ما آماده هستیم پروانه ساخت را حذف نماییم به شرط آنکه هر کسی می خواهد فیلم بسازد مسئولیت فیلم خویش را قبول کند.
قادری بیان نمود: یعنی شما می گویید اتفاقا آن بخشی که خویش را مستقل و فرهنگی قلمداد می کنند، دنبال این هستند که پروانه ساخت از بین نرود.
افخمی اظهار داشت: خود ناشران برخلاف آن چه وانمود می کنند، پول خوبی در می آورند. اگر بخواهید این اوضاع کم و بیش مافیایی را که در انتشارات ایران است، بشکنید و بخواهید به تشکیل و تاسیس انتشارات جدید بپردازید، با مقاومت خود ناشران مواجه می شوید. دوره کوتاه وزارت آقای جنتی در دولت روحانی ایشان یک مرتبه تلاش کرد مسئله سانسور را بردارد و انتشار را برعهده خود ناشران بگذارد. این خود ناشران بودند که گفتند ما اصلا چنین چیزی را نمی خواهیم و نمی گردد. مسئله پروانه ساخت هم با گروههای قدرت مواجه می شود که به دولت فشار می آورند به جهت اینکه یک گروه کوچکی بتوانند تهیه کننده فیلم باشند. یک جور محفل و حلقه قدرت را می سازند و همه چیز را هم گردن دولت می اندازند.
در ادامه این نشست، سعید رجبی فروتن بیان نمود: تعابیری که دولتی ها برای پروانه ساخت و اصرار بر ادامه وضعیت موجود دارند، اینست که می گویند پروانه ساخت یک پروانه ای برای تنظیم گری است که ما مطمئن باشیم در طول یکسال سینمایی در سبد تولید و محصول در ژانرهای مختلفی کار وجود دارد، قصه های مشابه درنیاید و تعابیر این چنینی. در آئین نامه صدور فیلمسازی تعداد اعضا پنج نفر است اما آئین نامه پروانه نمایش تعداد اعضایش ۹ نفر است.
وی افزود: به نظر من از روز اول یعنی سال ۶۳ یا ۶۵ که آئین نامه پروانه صدور فیلمسازی در هیات به تصویب رسید، انگار می دانستند که باید بیشتر تمرکز خودشان را بیشتر روی خروجی و بازنگری و پروانه نمایش بگذارند و در مرحله ساخت کمی سهل و آسان گرفتند. در چهل سال قبل حدودا این روند موجود حفظ شد و این بحث های موافق و مخالف هم به جایی نرسید. ضمن این که من نظر شخصی خودم هم اکنون اصلا مسئله ما بود و نبود پروانه ساخت نیست. سینمای ما گرفتار مسایل و مشکلات اساسی تری است که بحث پروانه ساخت در پایین های فهرست قرار می گیرد.
رجبی فروتن عنوان کرد: من بحث اقتصاد سینما را خیلی مبحث مهمی می دانم. سینمای ما باید قد بکشد و در خارج از مرزهای جغرافیایی ما حرفی برای گفتن مردم خودش داشته باشد. من آرزوی روزی دارم که اگر کسی سکان سینمای کشور را در دست گرفت، نگرش جامع نگر داشته و به قول امروزی ها استراتژی را بلد باشد، یعنی نسبت به سینمای دنیا هم در منطقه و هم در سایر کشورها آشنا و حتما یک برنامه ای را برای توسعه تعریف کرده باشد. ولی باز پیش شرط همه این موارد اینست که سیاست های کلی حکمرانی ما هم در راه توسعه باشد.
قادری اظهار داشت: به نظر شما کدام دولت یا سازمان سینمایی تا به امروز روزمره فکر نمی کرد؟
رجبی فروتن پاسخ داد: نمی خواهم از فرد خاصی نام ببرم چون امکان دارد حمل بر سوگیری شود. به نظرم می آید اگر در آن دو سال درگیر با کرونا نبودیم فردی که اصلا سابقه و آشنایی قبلی با سینما نداشت اما برای برخورداری از این عنصر تفکر و اندیشه ورزی می توانست برای سینمای ما با مشارکت صنف و دست اندرکاران سینما نقشه های بهتری را بکشد.
سیدضیا هاشمی اظهار داشت: دوران کرونا انصافا دوستان خوب هم کار کردند.
سعید رجبی فروتن مطرح کرد: من در دو سه سال قبل ناظر علمی برخی از تحقیقاتی بودم که در سازمان سینمایی به انجام می رسد. متاسفانه باید بگویم خیلی از هزینه هایی که در این راه مصروف می شود، اصلا ناظر به آن اهدافی که ما به دنبال آن هستیم، نیست. این ها برآمده از یک نیاز نیست. من یک خرق عادتی کردم و دست به قلم شدم و طرحی تحقیقاتی برای سازمان سینمایی نوشتم و یک نسبتی را بین تحقیقات کاربردی که در حوزه سینما شده است با سیاست ها و برنامه ریزی ها که در سینما توسط مدیران سینمایی انجام شده است، تعریف کردم. به دنبال این بودم که آیا رابطه و نسبتی بین این سینما و یافته های تحقیقات انجام شده، وجود دارد یا نه. به جهت اینکه آنها را تحریک بکنم گفتم چندسال است که جایزه پژوهش سال برگزار می گردد یعنی بین آن تحقیقات انجام شده ظاهرا یک سری تحقیقات وجود دارد که سرآمد این تحقیقات است. لطفا آن تحقیقات را در اختیار من قرار بدهید، شاید آنها نسبت و رابطه ای با سیاست و برنامه ریزی های اجرایی سینمای ما داشته باشند. پاسخ چه بود؟ گفتند طرح شما در اولویت نیست! هرچقدر بر علم استوار باشد یعنی راهی که دنیا رفته است، مطمئن باشید به امید خدا ثمراتش در دراز مدت می تواند به بار بنشیند. هر چه ارتباط ما با جهان خارج باز و بازتر باشد، به نظرم میوه را زودتر می توانیم بچینیم.
هوش مصنوعی؛ بزرگ ترین امید و تهدید برای سینما!
در ادامه این جلسه بهروز افخمی در پاسخ به این پرسش که بزرگترین تهدیدها و امیدهای سینمای ایران را چه چیزی می داند؟ توضیح داد: من فکر می کنم یک چیزی که هم برای سینما تهدید است و هم امید؛ هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی می تواند فیلمسازی را صرفاً به میز مونتاژ محدود کند. هوش مصنوعی امکانات و تهدیدهای شگفت انگیزی را برای سینمای دنیا به وجود آورده است اما فکر می کنم در سینمای ایران فرصت ها را برای سینماگران بیشتر کند. دلیل این که دیگر پروانه ساخت در اولویت قرار ندارد اینست که هرکسی می تواند با یک تلفن همراه فیلم بسازد و با هوش مصنوعی حالا حتی هرکسی در خانه هم می تواند اثری خلق کند بدون این که یک پلان فیلمبرداری کند.
وی افزود: جوانی که می خواست با هزار زحمت میان پیرمردان و ریش سفیدان سینما جایی برای خود پیدا کند، حالا می تواند یک میز پیشرفته برای خودش بخرد و فیلم بسازد. من فکر می کنم که ایرانیان در زمینه کارهای هنری بسیار خلاق تر از ملت های دیگر هستند. ایرانی ها روی کوهی از داستان و شعر زندگی می کنند اما خودشان خبر ندارند. فکر می کنم از ۱۰۰ نفری که می خواهند فیلمساز شوند، ۱۰ نفرشان سمک عیار و شاهنامه را نخوانده اند. از طرفی ایرانیان استعداد داستان سرایی بالایی دارند. کاری که هوش مصنوعی می کند اینست که کارهای عملیاتی را برعهده می گیرد، یعنی هرکاری که الگوپذیر است و الگوریتمی دارد، دیگر از عهده انسان خارج می شود و انسان ها کارهای خلاقانه را انجام می دهند.
امیر قادری اظهار داشت: پیشتر می گفتند که نقاشی و موسیقی یک هنر فردی هستند و سینما یک هنر جمعی اما با هوش مصنوعی سینما هم به یک هنر فردی تبدیل می شود. یک امتیار دیگر این که ما نسبت به دیگر کشورها مصرف نشده تر هستیم.
بهروز افخمی افزود: ما یک دوره رکود داشتیم مثلاً فیلمسازانی مانند داریوش مهرجویی، علی حاتمی، عباس کیارستمی و... همه در یک دوره ۵ ساله ظاهر شدند و فیلم هیچکدام شبیه دیگری نیست اما حالا چنین چیزی نداریم اما فکر می کنم این وضعیت موقت است و یک خیز جدید از فیلمسازان جوان وارد عرصه خواهند شد.
پیشنهاد سینمایی بهروز افخمی به مسعود پزشکیان
امیر قادری اظهار داشت: فکر می کنم فرآیند متوسط سازی نه تنها در ایران بلکه در دنیا هم اتفاق می افتد. نمی خواهم تعصبی نگاه کنم اما ما در چند سال قبل تنها یک فیلم «اوپنهایمر» داشتیم که شگفت نگیز بود. یادم است چندسال پیش شما مقاله ای داشتید در رابطه با فیلمسازانی که ناگهان در دهه ۹۰ میلادی متولد شدند و پس از آن دوره دیگر ما چنین فیلمسازانی نداشتیم. پرسش دیگر من اینست که اگر شما در این لحظه با همین امکانات رئیس سازمان سینمایی شوید، نخستین تصمیم شما چه بود؟
بهروز افخمی بیان نمود: نخستین و مهم ترین تصمیم من این بود که به رئیس جمهور و وزیر ارشاد پیشنهاد می کردم همانطور که در مجلس تصمیم گرفتند یارانه را مستقیم به خود مصرف کننده دهند، پول بلیت سینما را هم به صورت مستقیم به افراد پرداخت کنند یعنی همه کسانی که فیلم یا تئاتر می بینند اگر دلشان خواست صورت حساب خرجشان را بفرستند برای وزارت ارشاد و پول بلیتشان را دریافت نمایند. در این صورت درآمد سینما و تئاتر ۲ برابر می شود در حالیکه برای وزارت ارشاد بودجه ناچیزی است.
در ادامه، سیدضیا هاشمی هم اشاره کرد: به نظر من حالا تهدیدها در شکل اجراست یعنی برخی از افراد سینما با تفکرات کهنه خیز برداشته اند و این برای آینده سینما خطر است. همان هایی که می خواهند در تولید سود کنند و دیگران را حذف نمایند، مجدد در فکر بازتولید این تفکرات هستند. حالا هوش مصنوعی بشدت برای ما فرصت است و نیروهای سینمایی را یک مقدار ارتقا می دهد. حالا ما در بحث فیلمنامه ضعف داریم و هوش مصنوعی می تواند ما را کمک نماید. خطر بعدی سینما اینست که عده ای محدود در دولت جدید صنوف سینمایی را در اختیار بگیرند. رئیس سازمان سینمایی می تواند با تعیین یک اساس نامه جلوی این اتفاق را بگیرد. سال هاست که حتی جشن بزرگی مانند جشن سینمای ایران جمع شده است این نشان میدهد که تمایلی به آن ندارند. صنف اگر احیا نشود هیچ اتفاقی رخ نمی دهد.
در انتها این جلسه، رجبی فروتن بیان نمود: من می خواهم از منظر اجتماعی به قضیه نگاه کنم نه سیاسی. من نگران هستم که سینمای ما از این شکاف بین دولت و ملت متاثر شود. حالا بی تعارف ما در جامعه مان با جامعه دومی مواجه می باشیم که انگیزه و اشتیاقی برای مشارکت در تصمیمات سیاسی ندارد. باید بدانیم که سینما در مقابل این جمعیت انبوه می تواند چه نقشی ایفا کند. آیا میتوان به سینما اعتماد کرد که در میان این جمعیت خاموش هیجانی ایجاد نماید یا خیر؟ به نظر من اگر با سعه صدر بیشتری اجازه دهند آثار اجتماعی در سینما تولید و تقویت شود، شاید بسترها و زمینه برای آشتی ملی در مقیاس ایران بزرگ ما فراهم گردد.
۵۷۵۷
منبع: كنكور هنر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب