تحصیل در تخصص های پزشکی از سکه افتاد چرایی خالی ماندن ظرفیت پذیرش دستیاری
کنکور هنر: علاقه به تحصیل در دوره های تخصصی پزشکی در سالهای اخیر افت زیادی را تجربه می کند و عوامل مختلفی از شرایط زندگی پزشکان جوان تا سختی دوره های تخصصی در این امر دخیل هستند.
خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه؛ دوره دستیاری رشته های تخصصی بالینی یکی از مقاطع تحصیلات عالی دانشگاهی (Academic) است، که متقاضیان حائز شرایط با داشتن مدرک دکتری پزشکی عمومی بعد از موفقیت در امتحان پذیرش دستیاری و گذراندن دوره های آموزشی نظریه و عملی و قبولی در امتحانات لازمه (تکوینی و نهایی)، موفق به گرفتن مدرک تخصصی در رشته مربوطه می شوند.
از همین رو دستیار به فردی اطلاق می شود که با داشتن مدرک دکتری پزشکی عمومی و پذیرش در امتحان ورودی دستیاری، جهت آموزش های نظری و کسب مهارت های عملی در یکی از رشته های تخصصی پزشکی، طی مدت زمان مشخصی که از طرف شورای آموزش پزشکی و تخصصی تصویب شده است، به امر تحصیل، آموزش، پژوهش و انجام فعالیتهای کارورزی تخصصی اشتغال دارد.
در واقع هدف دوره دستیاری تربیت پزشک متخصص و متعهد در رشته های مورد نیاز کشور جهت کسب مهارت های نظری و عملی، آموزش پزشکی، تعمیم و گسترش بهداشت در جامعه، امور درمانی و انجام فعالیتهای پژوهشی در امتداد پیشبرد دانش پزشکی است.
در حال حاضر در ۲۹ رشته تخصصی پزشکی و ۴۹ دانشگاه علوم پزشکی این دوره اجرا می شود. رشته های تخصصی پزشکی از سال ها پیش مورد توجه پزشکان عمومی قرار داشت و خیلی از پزشکان عمومی بعد از فارغ التحصیلی در آزمون پذیرش دستیار شرکت می کردند تا در یکی از رشته های تخصصی ادامه تحصیل دهند و فعالیت پزشکی خودرا به عنوان یک متخصص ادامه دهند. این میزان اشتیاق تا حدی بود که آزمون پذیرش دستیار همیشه به یکی از با اهمیت ترین آزمون های کشوری بدل می شد و قبولی در آن به سختی ممکن بود.
در مطالعه ای که در سال ۱۴۰۰ و با مشارکت پزشکان عمومی با سابقه شرکت در امتحان دستیاری انجام شد داده ها نشان داد که مشارکت کنندگان از شرایط حاکم بر پزشکی عمومی و دوره دستیاری، ناراضی و نسبت به آینده، نگران هستند در چند سال اخیر شرایط دستیاران تخصصی پزشکی تحت تأثیر شرایط آموزشی، اجتماعی و اقتصادی در عرصه سلامت قرار گرفته است و تا حد زیادی سبب عدم تمایل برای ورود به دوره دستیاری پزشکی شده است که همین مورد را به یکی از چالش های مهم نظام سلامت ایران بدل کرده است. در مطالعه ای که در سال ۱۴۰۰ و با مشارکت پزشکان عمومی با سابقه شرکت در امتحان دستیاری انجام شد داده ها نشان داد که مشارکت کنندگان از شرایط حاکم بر پزشکی عمومی و دوره دستیاری، ناراضی و نسبت به آینده، نگران هستند.
پژوهشگران در این مطالعه به سه مضمون «شرایط ساختاری، کژکارکردی دانشگاه، فرهنگ مهاجرت» رسیدند که به پدیده یأس و بی انگیزگی برای ادامه تحصیل در دوره دستیاری تخصصی منجر گردید و در نهایت پاسخ افراد به این شرایط انصراف از ادامه تحصیل برای تخصص و یا مهاجرت به خارج از کشور بوده است که نتیجه آن کمبود پزشک متخصص و هدررفت استعدادهای جوان است.
در این پژوهش بر لزوم توجه به نیازهای دانشجویان پزشکی، ایجاد تحول در آموزش پزشکی و بروزرسانی برنامه های درسی، امیدآفرینی و بهبود شرایط اقتصادی خصوصاً حمایت مالی از پزشکانی که در مناطق محروم خدمت می کنند، تاکید گردیده است.
پژوهش های دیگری نیز در این حوزه انجام شده است که به یافته های مشابهی رسیدند و به این نتیجه رسیده اند که کاهش تمایل به ادامه تحصیل در تخصص های پزشکی ریشه در مشکلات عدیده ای دارد که در نهایت به ضرر نظام سلامت و بیماران منجر می شود.
روند ادامه دار کاهش علاقه به دوره های تخصصی پزشکی سبب این نگرانی شده است که در آینده پزشک متخصص برای رشته ها و مناطق مختلف کشور تامین نمی شود و از همین رو وزارت بهداشت به عنوان متولی تربیت نیروی انسانی متخصص باید این روند را اصلاح نماید.
در همین زمینه وزارت بهداشت اهتمام کرد در شورای آموزش پزشکی و تخصصی به عنوان اصلی ترین محمل قانونی تصمیم گیری درباره ی آموزش دستیاری، مصوباتی را تصویب کند که برمبنای آن ظرفیت چندین رشته افزایش یابد، برای چند رشته پذیرش مستقیم ایجاد شود و در نهایت تکمیل ظرفیت برای آزمون دستیاری اجرا شود.
اما علیرغم این تمهیدات همچنان کاهش کیفیت آموزش دانشجویان و دستیاران، انتقاد از شرایط نامناسب تحصیلی، پایین بودن میزان کمک هزینه تحصیلی پرداختی به دستیاران از دیگر عوامل دخیل در این عدم تمایل به دوره های تخصصی پزشکی است.
شاید عجیب ترین میزان پذیرش مربوط به رشته های تخصصی طب سالمندی و پزشکی قانونی می باشد، برای طب سالمندی ۴ نفر ظرفیت و برای پزشکی قانونی ۴۲ نفر ظرفیت درنظر گرفته شده بود که در هر دو این رشته ها، میزان پذیرش صفر بوده است بررسی ظرفیت دستیاری در دوره پنجاه و یکم به عنوان آخرین دوره پذیرش دستیاری در سال ۱۴۰۳ نشان داده است که از مجموع ظرفیت ۵ هزار و ۱۸۱ نفری با تعداد حدود ۱۲ هزار داوطلب بالاتر از ۲ هزار ظرفیت خالی مانده است که در مرحله تکمیل ظرفیت هم ظرفیتی به میزان ۲ هزار و ۷۱ نفر اعلام گردید.
اما با وجود اجرای مرحله تکمیل ظرفیت در این بخش بازهم ظرفیت رشته های اصلی تکمیل نشد. از میان ظرفیت ۲ هزار و ۷۱ نفری که برای این مرحله درنظر گرفته شده بود تنها ۲۶۹ نفر پذیرش شدند.
عدم تمایل به رشته های تخصصی در سه رشته به مرز هشدار رسیده است. سه رشته تخصصی کودکان، طب اورژانس و بیهوشی رشته هایی هستند که کمترین تمایل در آنها وجود دارد. در مرحله تکمیل ظرفیت آزمون دستیاری دوره پنجاه و یکم، رشته تخصصی خردسالان با ۴۷۰ ظرفیت تنها ۱۷ نفر، رشته تخصصی طب اورژانس با ۴۱۶ نفر ظرفیت تنها ۶ نفر و رشته تخصصی بیهوشی با ظرفیت ۳۵۲ نفر تنها ۱۷ نفر پذیرفته شده داشته اند.
اما شاید عجیب ترین میزان پذیرش مربوط به رشته های تخصصی طب سالمندی و پزشکی قانونی می باشد. برای طب سالمندی ۴ نفر ظرفیت و برای پزشکی قانونی ۴۲ نفر ظرفیت درنظر گرفته شده بود که در هر دو این رشته ها، میزان پذیرش صفر بوده است. این مساله نشان داده است که عدم تمایل به تخصص های پزشکی تنها به چند رشته محدود نیست و موضوع به کل رشته های تخصصی بازمی گردد.
این در حالیست که مسئولان وزارت بهداشت نیز به این مساله اذعان دارند. دکتر سیدجلیل حسینی معاون آموزشی وزیر بهداشت ضمن اشاره به افزایش ظرفیت پزشکی در رشته های تخصصی اظهار داشت: در دوره های تخصصی افزایش ۱۲ درصدی داریم ولی در بعضی رشته ها مانند بیهوشی، طب اورژانس، سالمندی و … پزشکان مراجعه نمی کنند و ظرفیت تخصصی ما نیز تا حدی خالی است.
حسینی اشاره کرد: ضرورتی برای افزایش برخی رشته های تخصصی که لوکس هستند، وجود ندارد. افزایش ظرفیت باید برمبنای نیاز کشور باشد. نیاز است که افزایش ظرفیت ۱۲ درصدی در رشته های مورد نیاز خصوصاً ۶ رشته ضروری بیهوشی، کودکان، طب اورژانس، داخلی، عفونی و پزشکی خانواده باشد.
در همین حال برمبنای مصوبات شورای آموزش پزشکی و تخصصی نیز به دانشگاه های علوم پزشکی اجازه داده شده است که در رشته های تخصصی «کودکان»، «بیهوشی» و «طب اورژانس» پذیرش مستقیم دستیاری از دوره کارورزی اجرائی شود اما میزان استقبال دانشجویان پزشکی که در دوره کارورزی بسر می برند، مشخص نمی باشد.
به نظر می رسد تمهیدات قانونی در کنار افزایش ۳۰ درصدی کمک هزینه تحصیلی برای دستیاران پزشکی همچنان راهگشا نیست و عدم تمایل به تحصیل در رشته های تخصصی ادامه دارد. دراین میان پزشکان عمومی داوطلب آزمون دستیاری و دست اندرکاران حوزه سلامت که در این عرصه فعال می باشند پیشنهادهایی را ارائه کرده اند که با اهمیت ترین آن درنظر گرفتن دوره دستیاری به عنوان شغل است که باتوجه به فراز و نشیب های این مساله در لایحه بودجه ۱۴۰۴ امید آنست که این مساله به نتیجه برسد.
همچنین بازبینی بخشنامه ها و مقررات در عرصه تعهدات و وظایف قانونی طرح برای دستیاران پزشکی، بهبود شرایط معیشتی دستیاران، بهبود شرایط آموزشی و کاهش ناهنجاری های محیط و شرایط آموزشی که به مواردی همچون انصراف یا خودکشی افراد منتج شده و در نهایت تفکیک رشته های تخصصی برحسب کم تقاضا یا پرمتقاضی از طرف وزارت بهداشت و بازتوزیع منابع جهت توسعه متوازن رشته ها می تواند به بهبود این وضعیت منجر شود.
منبع: كنكور هنر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب